Với các bé đang ở độ tuổi mầm non, đọc sách có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ, cảm xúc, kỹ năng xã hội. Đồng thời, việc đọc sách cũng giúp bé làm quen với nhiều âm thanh khác nhau của ngôn ngữ.
Lợi ích của việc đọc sách đối với các bé yêu ở độ tuổi mầm non
Bé yêu được học thêm rất nhiều từ vựng, ngữ pháp.
Bé làm quen với chữ cái. Đây là tiền đề xây dựng kỹ năng đọc viết sớm cho bé.
Bé có niềm vui thích và yêu đọc sách.
Bé tập trung, nghe hiểu tốt hơn.
Giúp kích thích trí tưởng tượng của bé yêu.
Đọc sách góp phần kích thích tính tò mò, ham học hỏi, ham tìm hiểu của bé: Bé yêu hiểu biết về thế giới xung quanh và học cách tôn trọng sự khác biệt của người khác
Giúp phát triển các kỹ năng xã hội và kỹ năng quản lý cảm xúc của bé: Bé xây dựng thành công mối quan hệ gắn kết với ba mẹ và những người thân yêu.
Đọc sách “cùng bé” thay vì đọc sách “cho bé”
Điều này có nghĩa, bé cần phải là người chủ động tham gia việc đọc sách chứ không phải bị động ngồi lắng nghe. Mặc dù chưa biết đọc nhưng bé hoàn toàn có thể tham gia đọc sách bằng cách chỉ và gọi tên các hình ảnh có trong sách. Ba mẹ hãy cố gắng tận dụng tối đa thời gian đọc sách của bé và biến nó thành khoảng thời gian mà bé đặc biệt yêu thích.
Đầu tiên, ba mẹ hãy khuyến khích bé yêu nhìn vào cuốn sách, đọc to tên câu chuyện, tên tác giả, chỉ cho bé nhìn vào các hình ảnh minh họa. Lúc này, ba mẹ cũng có thể đặt một vài câu hỏi để kích thích trí tò mò, khơi gợi ý tưởng và khuyến khích bé sử dụng ngôn ngữ để trả lời như:
- Con nghĩ trong câu chuyện này có những ai
- Câu chuyện này nói về điều gì
- Con nghĩ điều gì sẽ xảy ra với những nhân vật này.
Sau khi giúp bé bắt đầu hình dung về câu chuyện, hãy “mời” bé yêu cùng tham gia bằng cách lật mở từng trang sách.
Cùng bé yêu đọc sách nào
Biến câu chuyện trở nên hấp dẫn và thú vị bằng cách:
Thay đổi tốc độ đọc, thay đổi ngữ điệu, âm lượng của giọng nói. Với mỗi nhân vật khác nhau, ba mẹ hoàn toàn có thể thay đổi giọng nói và biểu cảm để biến việc “nghe” trở thành việc “trải nghiệm”, “cảm nhận” câu chuyện của bé.
Khuyến khích bé yêu tham gia câu chuyện bằng cách hướng dẫn bé chỉ vào các hình ảnh hoặc từ vựng có trong sách.
Chờ đợi và để bé lật các trang sách. Trước khi bé lật sang trang mới, ba mẹ cũng có thể hỏi “con nghĩ điều gì sẽ xảy ra tiếp theo”... để kích thích trí tưởng tượng của bé.
Với mỗi trang sách, ba mẹ có thể hỏi bé: “con nhìn thấy gì”, “ai có bóng nhỉ”, “con đoán cái đuôi này của ai”,...
Nếu bé chú ý đặc biệt đến một trang sách nào đó, ba mẹ hoàn toàn có thể dừng lại, mô tả tất cả các chi tiết, hình ảnh, thậm chí tạo nên một câu chuyện mới từ trang sách đó. Tuy nhiên, hãy đảm bảo để bé trở thành “một phần” của câu chuyện mới đó.
Ba mẹ cũng có thể đề nghị bé điền thêm các từ vào trong những câu chuyện đã đọc trước đó. Hãy thử tạm dừng việc đọc và để bé tự hoàn thành hết câu với một số từ đơn giản. Ba mẹ nên bắt đầu với những từ ngữ thú vị, lặp đi lặp lại, có thể hành động hóa được từ vựng. Ví dụ: Ba mẹ có thể nói “trời mưa” và đợi bé nói “ầm ầm”,... Điều này giúp bé yêu dễ dàng thành công hơn với nhiệm vụ “điền từ”. Sau này, khi bé đã quen hơn với trò chơi, ba mẹ có thể nâng độ khó lên bằng việc để bé đọc một phần hoặc đọc cả một câu trong đoạn truyện.
Ba mẹ cũng có thể hỏi bé những câu hỏi giúp liên tưởng ra bên ngoài câu chuyện như: “nếu là con, con sẽ làm gì”; “con thấy nhân vật này giống ai”; “nếu con gặp phải một bạn nhỏ đang khóc, con sẽ làm gì”;...
Cùng bé đọc các từ hoặc cụm từ thú vị, lặp đi lặp lại trong câu chuyện. Ba mẹ có thể hành động hóa những từ vựng đó và cùng bé yêu thực hiện.
Đối với bé yêu thích chữ cái, từ vựng
Khuyến khích bé yêu nhìn vào chữ cái, từ vựng và chỉ cho bé thấy sự khác biệt giữa các chữ cái. Ví dụ: chữ in thường và in hoa,...
Giới thiệu và chỉ cho bé yêu xem các dấu câu, đồng thời giải thích về ý nghĩa của các dấu câu đó. Ví dụ: “Đây là dấu chấm hỏi. Khi con nhìn thấy dấu này, có nghĩa là có ai đó đang đặt câu hỏi”,...
Khi nhìn thấy các từ được in to, đậm, hãy chỉ cho bé xem những từ này và giải thích vì sao chúng lại có sự thay đổi như vậy. Ví dụ: “Con nhìn chữ HU HU viết lớn thế này. Mẹ đoán em bé đang khóc rất to đấy.”
Đặt thêm câu hỏi về tên của các chữ cái. Cùng con chơi trò chơi “tìm chữ cái”, đặc biệt là các chữ cái có trong tên của bé yêu và ba mẹ.
Gợi ý các hoạt động liên quan đến đọc sách cho bé
Ba mẹ có thể cùng bé yêu thảo luận và tạo ra những câu chuyện dựa trên câu chuyện có sẵn. Hãy vẽ những sơ đồ tìm kiếm kho báu hoặc những con đường để giải cứu các nhân vật trong câu chuyện,...
Hướng dẫn bé lựa chọn chủ đề câu chuyện và cùng bé thảo luận, viết, vẽ để xây dựng nên câu chuyện dành riêng cho bé.
Nếu bé chưa biết đọc, ba mẹ hãy khuyến khích bé quan sát các bức tranh và tự kể câu chuyện theo ý tưởng của bé.
Đóng vai các nhân vật có trong câu chuyện là một ý tưởng tốt giúp bé thực sự trải nghiệm câu chuyện, đồng thời tăng cường mối quan hệ gắn kết giữa bé và ba mẹ.
Để đọc sách với bé hiệu quả, ba mẹ nên:
Tạo thói quen đọc sách và cố gắng duy trì thói quen này cho bé mỗi ngày.
Tạo không gian thoải mái để bé và bạn cùng đọc sách.
Tắt tivi, điện thoại, đóng cửa để giảm tiếng ồn. Điều này giúp bé con tập trung hơn khi đọc.
Ôm bé, ngồi đối diện hoặc đặt bé lên đùi để bé có thể vừa nhìn thấy sách vừa nhìn thấy những biểu cảm thú vị trên khuôn mặt của ba mẹ.
Nương theo hứng thú và mối quan tâm của bé. Đừng lo lắng và cố ép bé đọc hết một cuốn sách khi bé đã có biểu hiện chán (ví dụ: quay đi chỗ khác, đứng lên,...)
Cung cấp các lựa chọn và để bé tự tìm cuốn sách mà bé muốn đọc. Bé yêu có thể thích đọc đi đọc lại một cuốn sách hoặc một trang sách nào đó. Không sao cả, bé sẽ sớm thấy rằng những cuốn sách khác hoặc những trang khác cũng rất thú vị.
Lặp đi lặp lại những câu ngắn hoặc những âm thanh thú vị trong câu chuyện. Ví dụ: “nhổ củ cải, nhổ lên nào”,...
